Spring naar inhoud

Gepubliceerd op Geef een reactie op Uitbreiding lijst met invasieve exoten aanstaande

Bron: Nieuwe Oogst / 25 april 2024 / Job Hiddink

De Europese Commissie bespreekt vanaf juni welke nieuwe plantensoorten mogelijk op de lijst van de Europese Unie (EU) met invasieve soorten komen te staan. Mochten nieuwe soorten op de lijst komen, dan betekent dat dat handel en teelt van de betreffende soorten niet meer mogelijk zijn. Het definitieve besluit valt waarschijnlijk eind dit jaar.

Dat meldt het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, valt te lezen op de website van bloemenveiling Royal FloraHolland. Invasieve exoten zijn volgens de Europese definitie uitheemse soorten planten die zich kunnen vestigen in een land, zich snel vermeerderen en schadelijk zijn voor inheemse soorten. Doel van plaatsing op de EU-lijst van invasieve soorten en daarmee dus een verbod op de teelt en handel, is bescherming van de inheemse biodiversiteit.

Volgens de bloemenveiling bespreekt de Europese Commissie in juni waarschijnlijk de volgende plantensoorten:
Broussonetia papyrifera (papiermoerbei),
Cortaderia selloana (pampasgras),
Delairea odorata (plant),
Acacia mearnsii (boom),
Tradescantia fluminensis (plant),
Zostera japonica (zeegras),
Crassula helmsii (watercrassula).

Daarnaast worden waarschijnlijk drie Aziatische duizendknopen besproken:
Reynoutria japonica (Japanse duizendknoop,),
Reynoutria x bohemica (basterdduizendknoop) en
Reynoutria sachalinensis (sachalinse duizendknoop).
Van deze plantensoorten is een risicobeoordeling uitgevoerd, meldt FloraHolland. Ook is een deel al beoordeeld door het Europese Wetenschappelijk Forum voor Invasieve Exoten.

Impact voor sierteeltsector

Wageningen Economic Research onderzoekt in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit de impact voor de sierteeltsector van een mogelijke plaatsing op de EU-lijst van invasieve exoten van de plantensoorten Cortaderia selloana, Broussonetia papyrifera en Tradescantia fluminensis. LTO-vakgroep Bomen, Vaste Planten en Zomerbloemen heeft eerder al een reactie aan de Europese Commissie gegeven op de risicobeoordeling van Cortaderia selloana en Broussonetia papyrifera. Deze informatie is gedeeld met de onderzoekers van Wageningen Economic Research.

Gepubliceerd op Geef een reactie op Oproep: Waarnemingen gezocht voor onderzoek naar impact van uitheemse rivierkreeften op amfibieën

Bron: Stichting RAVON / 24-APR-2024

Uitheemse rivierkreeften zijn niet meer weg te denken uit het Nederlandse watersysteem. Hun opmars is nog volop gaande en de verwachting is niet dat ze ooit nog zullen verdwijnen. Dat ze een grote impact kunnen hebben op ecosystemen en inheemse soorten is bekend. Naar de specifieke effecten op amfibieën in Nederland is echter weinig onderzoek gedaan. Hoog tijd om er dieper in te duiken.

De afgelopen decennia hebben zich meerdere uitheemse, veelal Noord-Amerikaanse rivierkreeftsoorten gevestigd in Nederland. Veel van deze soorten breiden zich sterk uit en gedragen zich invasief. Zowel direct als indirect kunnen ze een grote invloed hebben op inheemse soorten. Zo voeden rivierkreeften zich met een breed scala aan dierlijk en plantaardig materiaal en kunnen ze zo een direct effect hebben op inheemse soorten door deze te consumeren.

Maar ook indirect kunnen ze een effect hebben door watervegetaties te decimeren en middels hun graafwerkzaamheden de waterkwaliteit te beïnvloeden. Niet voor niets is er reeds veel onderzoek gedaan naar de impact van rivierkreeften op watersystemen, met name in lager gelegen polders waar rivierkreeften hoge dichtheden bereiken en voor grote overlast zorgen.

Gevolgen voor amfibieën in Nederland niet eerder onderzocht

Onderzoeken uit het buitenland laten zien dat ook amfibieën nadelige gevolgen kunnen ondervinden van uitheemse rivierkreeften. Zo zorgt de rode Amerikaanse rivierkreeft in Noord-Italië voor het verdwijnen van alle inheemse salamanders op plekken waar de soort voorkomt. In Spanje nemen aantallen inheemse amfibieën ook gestaag af na vestiging van deze uitheemse rivierkreeft in hun voortplantingswateren.

Naar de effecten van uitheemse rivierkreeften op amfibieën in Nederland is echter nog heel weinig onderzoek gedaan. De meeste rivierkreeften zitten in open, met elkaar verbonden, watersystemen. Dergelijke wateren zijn vaak ook visrijk en daardoor bij voorbaat al minder geschikt voor veel amfibiesoorten. Dit doordat ook vissen amfibieën, met name de eitjes en larven, eten.

Doordat de rivierkreeften steeds verder uitbreiden en verschillende soorten daarbij ook over land lopen, worden ook steeds meer geïsoleerde wateren zoals poelen gekoloniseerd. Deze van nature vaak visvrije wateren vormen belangrijke voortplantingswateren voor amfibieën. Een voorbeeld is de kolonisatie door de marmerkreeft van de vennen in de Overasseltse en Hatertse Vennen, waar onder andere de zeldzame knoflookpad en kamsalamander voorkomen.

Gevlekte Amerikaanse rivierkreeft eet van de kikkerdril van bruine kikker

Gevlekte Amerikaanse rivierkreeft eet van de kikkerdril van bruine kikker (Bron: Adri Clements)

Waarnemingen gezocht voor onderzoek

Meer kennis over de effecten van de uitheemse rivierkreeften op amfibieën in Nederland is zeer gewenst. Vanuit RAVON zal daarom literatuuronderzoek uitgevoerd worden in het kader van een afstudeeropdracht. Naast studies uit het buitenland is het de bedoeling juist ook voorbeelden uit Nederland te verzamelen. Deze zijn veelal niet gepubliceerd.

Daarom hebben we een online enquête opgesteld. We vragen iedereen die voorbeelden heeft van de impact van uitheemse rivierkreeften op amfibieën deze door te geven via deze enquête. Het kan daarbij gaan om directe effecten, zoals observaties van predatie van amfibieën door rivierkreeften. Daarnaast zijn we ook op zoek naar anekdotische informatie, bijvoorbeeld dat amfibieën afnemen of verdwijnen na de vestiging van rivierkreeften, maar ook wanneer er situaties bekend zijn waar de rivierkreeften al lange tijd samen leven met amfibieën zonder dat er een afname van amfibieën te zien is.

Het verzamelen en bundelen van deze kennis vormt een belangrijke eerste stap. Hiermee kunnen knelpunten worden vastgesteld, maar mogelijk ook kansen om de effecten van de uitheemse rivierkreeften op onze inheemse amfibieën te beperken.

Meer informatie

Tekst: Jelger Herder & Maarten Gilbert, RAVON; Pijke Torenvlied (stagiair RAVON / AERES Hogeschool)
Foto's: Jelger Herder (leadfoto: rode Amerikaanse rivierkreeft verplaatst zich over land); Adri Clements